Naam / Beschrijving:

De tomaat is een makkelijke plant om zelf op te kweken. Hij is er bovendien in allerlei soorten en maten. Er zijn kerstomaatjes, vleestomaten, peervormige tomaten, hoekige tomaten, paarse, gele en zelfs zwarte tomaten. Je kunt het zo gek niet bedenken of het is er. Let bij de keuze echter wel op de standplaats (niet alle soorten die onder glas worden geteeld, zijn ook geschikt voor buiten).

Wat is er nodig:

  • tomatenzaad (kies zaad van een hybrideras, dat is minder ziektegevoelig)
  • 1 zaaitray of plastic potjes
  • 1 zak zaai-/ stekgrond
  • 1 doorzichtige plastic zak

Achtergrond / (Kern-)doel:

Kerndoel 41 — bouw van planten — functie van plantendelen

De meeste planten hebben een stevige stengel of stam die zelfstandig opwaarts groeit. Maar er zijn ook planten die andere manieren hebben gevonden om zich omhoog (of vooruit) te werken naar plekken met meer licht. Zij gebruiken de steun van andere objecten (andere planten, muren, etc.) en houden zo veel energie over die zij kunnen steken in lengtegroei en de ontwikkeling van bladeren. Sommige van deze planten klimmen geheel op eigen kracht naar boven, andere planten kruipen voort over de bodem en kunnen met een beetje hulp makkelijk omhoog geleid worden.

De planten uit de eerste categorie, de klimmers, hebben allerlei speciale technieken ontwikkeld om zich vast te houden. Er zijn bijvoorbeeld planten met hechtwortels (een soort zuignapjes), zoals de klimop, er zijn planten die zich om iets heen slingeren, zoals de winde, en er zijn planten die klimmen met behulp van ranken (bladranken of stengelranken) die zich om iets heen winden. Een voorbeeld van een plant die met bladranken klimt is de lathyrus.

Leiplanten hebben geen methode ontwikkeld om zich vast te grijpen. Zij moeten dus opgebonden worden. De tomaat is daar een goed voorbeeld van. In de professionele teelt wordt de tomatenplant meestal langs een draad omhoog getrokken. Maar de plant kan ook goed langs een stok worden opgebonden. Er zijn zelfs speciale tomatensteunen, met een kurkentrekkervorm, in de handel, maar deze zijn niet per se nodig.

Aan het werk...

1. Vul de tray of potjes met grond, maak het oppervlak glad en druk de grond licht aan.
2. Begiet de grond zodat deze door en door vochtig wordt (niet kletsnat) en laat het geheel even uitlekken.
3. Strooi de zaadjes dun uit over de grond en bedek ze met een fijn laagje grond (niet meer dan een halve centimeter).
4. Bedek de tray of potjes met plastic zodat er een kasklimaat ontstaat en zet ze weg op een warme, lichte plek zoals een vensterbank (20 graden is ideaal). Leg eventueel een vel papier op het plastic om direct zonlicht te vermijden.
5. Haal het plastic elke dag een uurtje weg zodat de lucht wordt ververst en condenswater verdampt. Controleer tegelijkertijd of de grond niet te droog is.
6. Als de plantjes op zijn gekomen, na 2 tot 3 weken, is het tijd om het plastic weg te halen. Blijf regelmatig water geven en keer de bak af en toe zodat de plantjes niet scheef (naar het licht) groeien.

Bijzonderheden:

Zaaien
Zo'n 8 tot 10 weken na het zaaien kunnen de tomatenplanten in de volle grond worden gezet. Aangeraden wordt om tomaten pas na de ijsheiligen, tegen eind mei, uit te planten, omdat ze niet tegen vorst kunnen. Terugrekenend houdt dat in, dat tomaten begin maart binnen kunnen worden voorgezaaid.

Verspenen
Als de zaailingen hun eerste echte blaadjes hebben, moeten ze in grotere potjes, met een diameter van minimaal 9 cm, worden gezet om meer ruimte voor de wortels te creëren. Vul de potjes nu met voedzamere potgrond. Ga voorzichtig te werk, want de zaailingen zijn nog erg kwetsbaar. Zet de plantjes op een warme, lichte plek (18 tot 20 graden is ideaal).

Interessant om te weten:

Giftige familie
De tomaat behoort tot de familie van de nachtschadigen (Solanaceae). De plant is daarmee nauw verwant aan bijvoorbeeld de aardappel, de aubergine en de paprika. Veel planten uit de nachtschadefamilie zijn giftig. Dat geldt ook voor de tomatenplant. Alleen de tomaten zijn, indien rijp, eetbaar. Alle andere delen van de plant bevatten giftige stoffen.

Groente of fruit?
Botanisch gezien is de tomaat een vrucht, een besvrucht om precies te zijn. Daarmee zou de tomaat tot het fruit kunnen worden gerekend. Toch is de vrucht in de supermarkt meestal bij de groenteafdeling te vinden. In de keuken worden tomaten namelijk over het algemeen als groente verwerkt in gerechten.

Verdere informatie:

Filmpjes:
het zaaien van tomaten
verschillende soorten tomaten
de teelt van tomaten (vroeger)
hoe groeit een tomaat?

Uitleg:
zaaien, planten en oogsten